Stefan Essmanowski

---

Życiorys

Stefan Essmanowski przyszedł na świat 8 sierpnia 1898 roku w Miechowie, w rodzinie Józefa oraz Leokadii z Kamińskich. W 1917 roku zdał maturę, a następnie podjął studia romanistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, które zakończył doktoratem w 1922 roku, na podstawie pracy zatytułowanej „O sielankopisarzach polskich”. Jego kariera zawodowa obejmowała pracę jako nauczyciel gimnazjalny, a egzamin zawodowy zdał w 1924 roku.

W latach 1919–1920 Essmanowski pełnił funkcję przedstawiciela redakcji „Zdroju” w Krakowie, a w 1920 roku poprowadził Teatr Plebiscytowy na Spiszu. Dwa lata później współredagował czasopismo „Tęcza” w Poznaniu oraz wykładał w oddziale dramaturgicznym Wielkopolskiej Szkoły Muzycznej. W 1930 roku na stałe osiedlił się w Warszawie, gdzie objął wykładowstwo na wydziale sztuki reżyserskiej w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej.

W 1934 roku przygotował jubileuszowe wydanie „Pana Tadeusza” autorstwa Adama Mickiewicza, a w 1938 roku działał jako redaktor działu oświatowego oraz kulturalnego w „Roczniku P.A.T.”. Z kolei w 1923 roku opublikował tomik poezji pod pseudonimem Stefan Jazgota. Jego publikacje obejmowały również artykuły przeglądowe dotyczące literatury hiszpańskiej i włoskiej w „Wiadomościach Literackich” (od 1929) oraz w „Roczniku Literackim” (1932–1935).

Essmanowski pisał o organizacji studiów reżyserskich w Polsce, czego efektem był artykuł opublikowany w „Życiu Sztuki” w 1935 roku, a także o Emilu Zegadłowiczu w „Wiadomościach Literackich” w 1932 roku oraz o historii czasopisma literacko-artystycznego „Czartak” w „Poloniście” w 1931 roku.

W czasie niemieckiej okupacji prowadził edukację w ramach tajnych kompletów. Był istotnym członkiem konspiracyjnej organizacji wojskowej Komenda Obrońców Polski. W kwietniu 1941 roku został aresztowany przez Gestapo i osadzony na Pawiaku. Niestety, został rozstrzelany przez Niemców 2 marca 1942 roku, w okolicach Karnego Obozu Pracy Treblinka I. Obecnie symboliczny grób Stefa Essmanowskiego znajduje się w Palmirach pod Warszawą.

Przekłady

Oto wybrane przykłady publikacji, które mogą zainteresować miłośników literatury:

• Charles Dickens, Oliwer Twist, Warszawa 1937,
• Robert Graves, Klaudiusz, Warszawa 1938 [wydania następne pt. Ja, Klaudiusz],
• Wiktor Hugo, Nędznicy, Warszawa 1938,
• Robert Graves, Klaudiusz i Messalina, Warszawa 1939,
• Lope de Vega, Owcze źródło, ok. 1939.

---

Oceń: Stefan Essmanowski

---